Browse our books below. You can also search for books.
BRAGUE, R., Europa. De Romeinse weg. Vertaald uit het Frans door J.M.M. de Valk. Klement, Zoetermeer, 2013. 240p. Paperback. Het ontbreekt momenteel ten enen male aan een visie op Europa die uit stijgt boven de dichtomie van het primaat van een tamelijk autistisch marktdenken en een steeds machtiger wordende Europese bureaucratie enerzijds en een zichzelf overschreeuwend nationalisme anderzijds. (...) Europa lijkt voor velen een leeg begrip, dat door voor- en tegenstanders wordt gebruikt als een aanbeveling of een aanklacht, maar niet als een concept met een duidelijk omlijnde inhoud. Het zou daarom nuttig kunnen zijn iets langer stil te staan bij de eenvoudige, socratische vraag wat Europa nu eigenlijk is. De Franse filosoof Rémi Brague, emeritus hoogleraar Griekse, Romeinse en Arabische filosofie te Parijs, doet precies dat in zijn recent in het Nederlands verschenen boek 'Europa, de Romeinse weg' (oorspronkelijk in 1992 verschenen als Europe, la voie romaine). (...) Brague’s these luidt dat Europa wezenlijk Romeins is. Nu lijkt dat op het eerste gezicht een zeer conservatieve stelling. (...) Brague poneert in geen geval een continuïteit zonder meer tussen de inhoud van de Romeinse cultuur en de inhoud van de Europese cultuur nu. Er is namelijk geen rechtstreekse, ononderbroken lijn tussen de Europese cultuur en de Romeinse cultuur op inhoudelijk gebied. Zelfs het veelgeroemde Romeinse recht is als basis voor het huidige privaatrecht niet zozeer een antieke als wel een middeleeuwse schepping. Brague verwijst hier impliciet naar de rechtshistorische these van bijvoorbeeld de Duitse rechtsgeleerde Paul Kosschaker dat het 11e eeuwse rechtsgeleerden aan de universiteit van Bologna, de zogenoemde glossatoren, waren die uit de onoverzichtelijke verzameling bronnen van het Romeins recht bruikbare teksten afleidden en daarmee de basis legden voor het recht van het Europese continent. Wat als de unieke en onomstreden bijdrage van de Romeinen aan Europa wordt gezien is dus ondenkbaar zonder bemiddeling door het middeleeuwse denken. Iets dergelijks geldt mutatis mutandis des te meer voor andere Romeinse vormen van cultuur. De meeste Romeinse cultuuruitingen waren verwerkingen van Griekse originelen. Dat is ook de crux. De Romaniteit die volgens Brague Europeaniteit is, is een kwestie van een Romeinse vorm die een vreemde, Griekse, inhoud aanneemt. Europa is volgens Brague een Romeinse entiteit, maar het Romeinse, of beter gezegd het Latijnse, is niet zozeer een zaak van een Romeinse inhoud maar van een Romeinse vorm. Welke is deze Romeinse vorm? De Romeinse cultuur kenmerkt zich in Brague’s ogen door een openheid voor andere culturen. De Romeinen waren gewoon zich te meten aan andere culturen. De maat voor het Romeinse was het Griekse. (...) De Romeinen zagen niet zichzelf, maar de Grieken, als de maat van hun denken en scheppen. Vandaar dat Romeinse schrijvers hun Griekse voorgangers navolgden en Romeinse filosofen met name onderwijzers van de verschillende varianten van het Griekse denken waren. Het christendom, dat de opvolger is van het Romeinse heidendom (en dat sinds het einde van de vierde eeuw ook de Romeinse staatsgodsdienst was) neemt volgens Brague deze typisch Romeinse vormkarakteristieken van excentriciteit en secundariteit over. De christenen geloven immers in de God van de joden. Het christendom is een voortzetting van het jodendom. Het nieuwe verbond komt niet in plaats van het oude verbond, maar zet dit voort. De katholieke filosoof Brague vat het kernachtig samen: 'de joden zijn onze Grieken'. (...) Alles bij elkaar levert Brague niettemin een belangwekkende bijdrage aan het debat omtrent de Europese identiteit, die uitnodigt tot een hernieuwde kennismaking met de bronnen van het Europese denken en vooral met de vorm die dit denken heeft.' (SJOERD van HOORN, in Filoblog, 26.03.2014). € 23.50 (New) ISBN: 9789086871148